Để thực hiện được tiêu chí này, thời gian qua đã có sự vào cuộc của các cấp, hội và nhiều doanh nghiệp. Cụ thể nhất là việc thu gom, xử lý chất thải, nước thải, xây dựng cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp để xây dựng nông thôn mới.

Theo đánh giá tổng kết từ tiêu chí này, mặc dù mỗi nơi có những cách làm và sáng kiến khác nhau nhưng đều hướng đến một môi trường nông thôn xanh - sạch - đẹp hơn. Nổi bật nhất trong việc thực hiện công việc này của các cấp hội là đa dạng hình thức tuyên truyền, vận động. Cụ thể như đối với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam có thế mạnh trong việc tổ chức cuộc thi “Nông dân tìm hiểu kiến thức pháp luật về nước sạch và bảo vệ môi trường cấp xã theo hình thức sân khấu hóa”.

Xây dựng mô hình nông dân tham gia bảo vệ môi trường nông thôn là hoạt động rất cụ thể và hiệu quả. Tuy nhiên, xây dựng mô hình khó một, duy trì mô hình khó hai và nhân rộng mô hình khó ba. Vì vậy, thời gian tới, đi đôi với giải pháp xây dựng là duy trì và nhân rộng mô hình.

Riêng với Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam, hiện nay cả nước có hàng chục ngàn mô hình bảo vệ môi trường. Trong đó, có các mô hình câu lạc bộ, tổ, đội cựu chiến binh tự quản thu gom rác thải. Thực tế, nhiều cựu chiến binh tự nguyện hàng ngày làm sạch môi trường nơi cư trú, huy động cựu chiến binh ở cơ sở ra quân làm sạch môi trường nơi công cộng.Đối với Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, nổi bật hơn là cuộc vận động xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch”. Trong đó, các tiêu chí “sạch nhà -sạch bếp - sạch ngõ” góp phần thực hiện tiêu chí về môi trường trong xây dựng NTM. Với thế mạnh hệ thống 4 cấp của Hội từ Trung ương tới cơ sở, cùng với mạng lưới cán bộ Hội tới tận chi, tổ nên các cuộc vận động này được cả bề rộng lẫn chiều sâu.

Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 ban hành kèm theo Quyết định số 1600/QĐ-TTg đã đề ra nhiệm vụ “Xây dựng các công trình bảo vệ môi trường nông thôn trên địa bàn xã thôn theo quy hoạch: thu gom, xử lý chất thải, nước thải, cải tạo nghĩa trang, xây dựng cảnh quan môi trường xanh - sạch -đẹp”.

Để cụ thể hóa các mục tiêu và nội dung về bảo vệ môi trường tại Quyết định số 1600/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 712/QĐ-TTg ngày 16/8/2017 Phê duyệt Đề án thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình bảo vệ môi trường trong xây dựng NTM tại các xã khó khăn, biên giới, hải đảo theo hướng xã hội hóa, giai đoạn 2017 – 2020.

Theo đó, Quyết định 712/QĐ-TTg ngày 16/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ đưa ra các giải pháp cụ thể để hỗ trợ triển khai thực hiện các mô hình về xử lý chất thải, nước sạch, bao bì thuốc bảo vệ thực vật, chăn nuôi, trong đó có các ưu đãi hỗ trợ về nguồn vốn vay, về đất đai, thuế phí.