(TN&MT) - Chương trình xây dựng nông thôn mới sau hơn 10 năm triển khai tại tỉnh Yên Bái đã có những tác động tích cực đến các xã, đặc biệt các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Đồng Ruộng là một thôn của người Mông của xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, những năm gần đây người Mông của thôn Đồng Ruộng (xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên) đã quen với việc cấy lúa, trồng quế, trồng măng... nhà cửa, đường làng, ngõ xóm quét dọn sạch sẽ... Cuộc sống của người dân đã đủ đầy hiện hữu trong từng nếp nhà. Vậy mà trước đây, họ chỉ biết đốt nương làm rẫy, vào rừng tìm măng, thu mật…vất vả nhưng chưa chắc rừng đã cho họ cái ăn.

Đói nghèo đeo bám nhiều đời

Năm 1987, một vài hộ người Mông ở xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn (Yên Bái) về thôn định cư. Những ngày đầu chỉ có 3 hộ gia đình người Mông. Đến năm 1994, thôn Đồng Ruộng mới chính thức được thành lập với 27 hộ dân, trong đó có 3 hộ người dân tộc Tày, còn lại là người Mông.

Thôn Đồng Ruộng sau hơn 10 năm xây dựng nông thôn mới đã có nhiều chuyển biến tích cực

Thời điểm đó, khu vực này còn hoang sơ, chỉ là một vùng thung lũng tương đối bằng phẳng, lau sậy mọc um tùm, bao quanh là núi cao hùng vĩ, thú rừng nhiều vô kể, có cả thú giữ về bắt lợn, bắt gà của dân.

Ông Hoàng Văn Láng – Bí thư chi bộ thôn Đồng Ruộng nhớ lại: “Những ngày đầu, cuộc sống quen dựa vào tự nhiên nên đời sống của người Mông ở đây khó khăn lắm. Phát một vạt nương, gieo vài cân ngô, ném vài nắm lúa và vào rừng săn bắt thế nên nhà ở tạm bợ, cái đói, cái nghèo đeo bám quanh năm. Nhiều hộ thiếu ăn đến vài tháng, phải lên rừng kiếm măng, củ mài, củ nâu. Đói ăn, thiếu chất dẫn đến bệnh tật, ốm yếu. Chỉ chục năm về trước tỷ lệ hộ đói nghèo của thôn chiếm tới gần 70%”.

Cơ sở hạ tầng thiếu thốn, từ trung tâm xã Kiên Thành để vào được thôn phải đánh vật với con đường độc đạo gần chục km đầy khó khăn chủ yếu là dốc đá; sau mỗi trận mưa khiến còn đường trở nên trơn trượt, sình lầy. Những ngôi nhà của người dân thấp lẹt tẹt, sẫm cũ, hiện rõ sự nghèo khó. Cuộc sống biệt lập của các hộ dân nơi đây quanh năm bị bó hẹp với những thiếu thốn, không điện, không trạm y tế, không sóng điện thoại...

Đường làng, ngõ xóm được người dân quét dọn sạch sẽ tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp

Chỉ đến khi Chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai trên địa bàn xã và được tuyên truyền tới bản, từ đó cuộc sống của người dân đã bớt đói nghèo.

Người Mông biết làm kinh tế

Khác so với trước kia, người Mông nói chung và thôn Đồng Ruộng nói riêng không còn thiếu ăn nhiều tháng, lên rừng kiếm măng, đào củ mài sống qua ngày. Giờ đây, người Mông đã vỡ ruộng, cấy lúa nước, trồng cây kinh tế cao, xóa bỏ các phong tục lạc hậu như: Phá rừng làm nương, du canh, du cư để xây dựng cuộc sống mới.

Ông Hoàng Văn Láng – Bí thư chi bộ thôn phấn khởi tâm sự: “Tới giờ mọi người trong thôn đã làm theo cán bộ áp dụng khoa học vào trồng cấy, trồng cây. Cán bộ huyện, xã đến thôn chỉ bảo từng ly, từng tí để người Mông ở Đồng Ruộng biết làm ruộng, biết bón phân, biết làm mạ khay, biết dùng giống lúa lai cho năng suất, đặc biệt là gieo cấy 2 vụ/năm. Nhờ đó đến nay, mọi người trong thôn không ai còn lo bị đói giáp hạt nữa”.

Cùng với đó, cây tre măng Bát Độ đã “bén duyên” với người dân trong thôn từ năm 2003, ban đầu cùng còn nhiều xa lạ và nghi ngờ về hiệu quả kinh tế, mỗi hộ dân cũng chỉ trồng vài bụi tre để sử dụng trong gia đình. Lúc đó, chính quyền huyện Trấn Yên đã phải huy động tổng lực từ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong huyện đến giúp bà con vận chuyển củ giống, trồng tre, chăm sóc...

Đến nay, cả thôn trồng được hơn 120 ha, hộ nhiều thì có 3 - 4ha, hộ ít thì cũng có 1 ha. Sau mỗi vụ măng người dân lại có thêm nguồn thu không nhỏ, có hộ thu khá đạt 100-200 triệu đồng/năm, thậm chí có những hộ còn thu được 300 - 400 triệu đồng.

Ngoài cấy lúa, trồng tre Bát Độ người Mông ở đây còn học người Dao, người Tày trong xã trồng cây quế, đến nay cả thôn đã có hơn 70 ha quế. Đây là loại cây trồng chủ lực đem lại hiệu quả kinh tế cao đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Người Mông ở đây đã biết làm kinh tế, trồng các cây có giá trị kinh tế

Ông Dương Kim Hưng – Chủ tịch UBND xã Kiên Thành cho biết: “Có thể khẳng định nhờ những thay đổi nhận thức trong phát triển kinh tế với những loại cây trồng như: Lúa, tre Bát Độ và quế đến nay trong thôn không còn hộ đói, thu nhập bình quân đầu người trong thôn hơn 33 triệu đồng. Theo rà soát sơ bộ, đến nay trong thôn chỉ còn 1 hộ nghèo, dự kiến đến hết năm 2020 này sẽ không còn hộ nghèo.”

Hướng đến xây dựng nông thôn mới nâng cao

Với những bước tiến vượt bậc, tháng 9/2019 thôn Đồng Ruộng đã được UBND huyện Trấn Yên công nhận là thôn đầu tiên của xã Kiên Thành đạt chuẩn NTM. Có được kết quả này là nhờ sự đổi thay trong tư duy nhận thức của đồng bào Mông nơi đây. Nếu như trước đây cuộc sống của bà con luôn rơi vào cảnh chạy ăn từng bữa thì giờ đây họ đã không còn bỏ ruộng đi làm nương, không phát rừng làm rẫy, không di cư tự do mà ổn định cuộc sống để lao động sản xuất.

Trong thôn đã hình thành được các mô hình phát triển kinh tế hàng hóa cho thu nhập cao, như: Mô hình trồng tre Bát Độ, trồng quế, đồng thời phát triển tiểu thủ công nghiệp như thêu, may trang phục dân tộc truyền thống. Hơn thế nữa, trong thôn không còn nhà tạm, nhà dột nát; các hộ dân đã xây dựng đủ 3 công trình nhà tiêu, nhà tắm, bể nước hợp vệ sinh, di chuyển khu chăn nuôi gia súc, gia cầm xa nhà đảm bảo vệ sinh môi trường.

Thôn Đồng Ruộng đang tích cực xây dựng các tiêu chí nông thôn mới nâng cao

Ông Dương Kim Hưng – Chủ tịch UBND xã Kiên Thành cho biết thêm: “Nếu như trước đây đến Đồng Ruộng tìm 1 chiếc chổi quét nhà thì thật khó, vì người dân ở đây không bao giờ quét nhà, rác thải vứt bừa bãi, gia súc gia cầm chăn nuôi thả rông hoặc nuôi nhốt cạnh nhà ở. Nhưng giờ đây, nhận thức của bà con đã thay đổi, người dân biết vệ sinh môi trường, quét dọn nhà cửa thường xuyên, hàng tháng tổ chức quét đường và trồng hoa, cây xanh ven đường để tạo cảnh quan…”.

Đói nghèo đã được đẩy lùi, cuộc sống ở Đồng Ruộng đã thay đổi từng ngày. Chính quyền và người dân thôn Đồng Ruộng nhận thức rõ xây dựng NTM không phải là đích đến, hoàn thành rồi sẽ dừng lại, giờ người dân trong thôn đang tiếp tục đồng lòng, chung sức cùng nhau thi đua phát triển sản xuất, góp sức, góp của xây dựng quê hương, phấn đấu đưa Đồng Ruộng trở thành thôn NTM nâng cao vào năm 2022.